اگر چشم‌های شما دچار یکی از عوارض چشمی دیابت شود، احتمالاً چشم‌پزشک از شما بخواهد بیشتر از سالی یک بار برای معاینه به او مراجعه کنید. برای کنترل مشکلات چشمی ناشی از دیابت پزشک میزان هموگلوبین A1c، فشار خون و کلسترول شما را به صورت دوره‌ای تحت نظر قرار می‌دهد و دستورالعمل‌های سفت و سخت‌تری را برای کنترل آن‌ها تجویز می‌کند. به عنوان مثال، احتمالاً از شما بخواهد تغییرات دیگری مانند سیگار نکشیدن را نیز رعایت کنید. اما در کنار این موارد ممکن است شما به یک یا چند روش درمانی زیر نیز احتیاج پیدا کنید.
داروهای درمان مشکلات چشمی در دیابت
در مواردی که رتینوپاتی دیابتی بسیار وخیم باشد، پزشک ممکن است برای درمان چشمان شما از داروهای ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی یا Anti-VEGF استفاده کند. این داروها رشد رگ‌های خونی غیرطبیعی چشم را محدود می‌کند، خونریزی چشم را محدود و به درمان ماکولای دیابتی نیز کمک می‌کند.
این داروها ممکن است همراه با روش‌های دیگر درمانی مانند لیزر و جراحی تجویز شود. در واقع، اگر رتینوپاتی دیابتی داشته باشید، پروتئینی به نام VEGF می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند خونریزی و ورم ماکولا شود؛ ماکولا بخشی از شبکیه چشم است. داروهای ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی یا Anti-VEGF با مسدود کردن این پروتئین‌ها به پیشرفت نکردن این بیماری کمک می‌کنند. رایج‌ترین داروهای Anti-VEGF عبارتند از:
- آواستین (بواسیزوماب)
- لوسنتیس (رانیبیزوماب)
بیشتر افرادی که این داروها برایشان تجویز می‌شود، حداقل سه ماه به تزریق نیاز دارند. بعضی از افراد به مرور، تزریق دارو برایشان کم خواهد شد تا متوقف شود. اما بعضی دیگر به تزریق مداوم این دارو نیاز خواهند داشت. هنگام تزریق، پزشک شما موارد زیر را انجام می‌دهد:
- از داروی بی‌حسی برای چشم شما استفاده می‌کند تا هنگام تزریق درد نداشته باشید.
- چشم شما را برای جلوگیری از عفونت تمیز نگه می‌دارد.
- دارو را با سوزن بسیار کوچکی که تقریباً به ضخامت یک تار مو است، در چشم شما تزریق می‌کند.
بعد از تزریق ممکن است تا مدتی نیاز به استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک داشته باشید تا چشم شما در معرض عفونت قرار نگیرد. این روال درمان و تزریق بلافاصله بینایی شما را بهبود نمی‌بخشد. پس بهتر است نگران نباشید اما در هر موردی سوال داشتید آن را با پزشک خود مطرح کنید. بیشتر افراد می‌توانند بلافاصله پس از درمان به روال عادی زندگی خود بازگردند.
جراحی لیزر
ممکن است پزشک‌تان روشی به نام فوتوگواگولاسیون پان رتینال را که نوعی جراحی لیزر است به شما معرفی کند. در این روش با کمک پرتوهای نور، قسمت‌هایی از چشم‌تان که رگ‌های خونی غیرطبیعی در آن‌ها رشد می‌کند، درمان می‌شود. جراحی با لیزر، یک روش مهم برای جلوگیری از کاهش بینایی در آسیب‌های شبکیه است. پزشک می‌تواند این روش درمان را به تنهایی یا در کنار تزریق دارو به شما پیشنهاد کند. هنگام انجام لیزر، پزشک شما:
- از داروی بی‌حسی برای چشم شما استفاده می‌کند.
- با استفاده از یک لنز مخصوص، پرتوهای نور لیزر را به چشم شما وارد می‌کند.
در طول انجام لیزر ممکن است جرقه نور یا لکه‌هایی ببینید یا به طور کل احساس راحتی در چشم‌ها نداشته باشید. دید شما در طول روز اول مانند حالت عادی نیست. شما به شخصی احتیاج خواهید داشت که شما را تا خانه همراهی کند. همچنین ممکن است شما به بیش از یک جلسه درمان با لیزر احتیاج داشته باشید.
مانند هر جراحی دیگر، جراحی با لیزر هم می‌تواند خطرهایی داشته باشد. بهتر است با پزشک خود درباره این موارد مشورت کنید. البته معمولاً مزایای این روش درمانی برای افراد بیشتر از خطرهای آن است.
ویترکتومی یا تخلیه زجاجیه
در مراحل آخر رتینوپاتی دیابتی، اگر شبکیه چشم‌تان پاره و جدا شود یا خونریزی زیادی در چشم‌تان رخ داده باشد، ممکن است پزشک برای برداشتن بافت زخم، خون و مایع تیره از درون چشم، این عمل جراحی را پیشنهاد دهد. ویترکتومی می‌تواند بینایی‌تان را بهبود ببخشد.
طی این جراحی، پزشک در دیواره‌های چشم شما شیارهای کوچکی ایجاد می‌کند و با یک ابزار مکش، ضایعات را از آن خارج می‌کند. ممکن است برای جراحی از بی‌حسی چشم‌ها یا بیهوشی کامل استفاده کند. در صورت نیاز به ویترکتومی در هر دو چشم شما، باید برای هر چشم به طور جداگانه یک جراحی انجام شود. پس از بهبود کامل در یک چشم، پزشک جراحی را روی چشم دوم شما انجام خواهد داد.
برخی از افراد نیاز دارند که یک شب پس از این جراحی در بیمارستان بستری شوند و برخی دیگر نیز همان روز مرخص می‌شوند. در هر دو صورت لازم است فردی همراه شما باشد که شما را تا رسیدن به خانه همراهی کند.
ممکن است تا چند هفته پس از ویترکتومی چشم شما متورم و قرمز باشد، درد داشته و دید کمتری نسبت به قبل از جراحی داشته باشید که این روال طبیعی است و چشم شما در حال بهبود است. در این دوران پزشک از شما می‌خواهد تا چند بار برای بررسی روند بهبود خود به او مراجعه کنید. پس از جراحی، شما باید:
- برای حدود یک روز چشم‌بند داشته باشید.
- برای کاهش تورم و جلوگیری از عفونت، قطره تجویزی پزشک را استفاده کنید.
- در دوره نقاهت بهتر است از فعالیت‌های ورزشی شدید، رانندگی و بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید.
- برای مدت دو تا چهار هفته استراحت کنید.
جراحی لنز آب‌مروارید
طی جراحی آب‌مروارید پزشک سعی می‌کند عدسی چشم شما را که کدر شده است با یک عدسی مصنوعی تعویض کند. معمولاً افرادی که تحت این جراحی قرار می‌گیرند، پس از درمان‌شان دید بهتری خواهند داشت. ممکن است لازم باشد پس از جراحی چشم خود را برای استفاده از عینک نیز بررسی کنید یا اگر از عینک استفاده می‌کنید، آن را پس از معاینه پزشک تعویض کنید. اگر غیر از آب‌مروارید، چشم شما دچار مشکلات دیگری مانند رتینوپاتی یا ورم ماکولا باشد، درمان آن‌ها نیز در کنار این جراحی به بهبود بینایی شما کمک خواهد کرد.
