علت کم‌آبی بدن چیست و نشانه‌های کم‌آبی در بدن را بشناسیم.

زمانی بدن با کم‌آبی مواجه می‌شود که آب بیشتری نسبت به آبی که می‌نوشیم را از بدن دفع کنیم. به بیانی ساده اگر شما یک لیوان آب می‌خورید ولی بیشتر از یک لیوان آب از طریق ادرار و یا عرق کردن دفع کنید در معرض کم‌آبی هستید. از شایع‌ترین علل کم‌آبی بدن تعریق زیاد، استفراغ و اسهال است و در این سه حالت معمولاً بدن دچار کم‌آبی می‌شود. مقدار آب موردنیاز بدن برای همگان یکسان نیست و بنا بر سن، شرایط جسمانی، دمای هوا و ...می‌تواند متغیر باشد. معمولاً پیشنهاد این است که زنان در طی روز حدود یازده و نیم فنجان آب و مردان حدود پانزده و نیم فنجان آب بنوشند. همانطورکه گفتیم این عدد در میان ورزشکاران و افرادی که در دمای بالا کار و زندگی می‌کنند متفاوت است و آن‌ها به آب بیشتری نیاز دارند.

وقتی‌که آب کافی و مناسب در بدن ما در جریان نباشد اعضای بدن از پوست تا سلول قادر به عملکرد مطلوب نخواهند بود و همین امر ممکن است باعث شرایط حاد جسمانی شود و سلامت ما را به خطر اندازد. کم‌آبی بدن درجه‌بندی دارد و از سطح متوسط تا شدید متغیر است. خیلی از شما در خانه سطح خفیف یا متوسط از کم‌آبی را تجربه کرده‌اید اما در کم‌آبی شدید شرایط بحرانی شده و فرد در بیمارستان و مراکز درمانی باید درمان شود.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر کم‌آبی قرار دارند؟

اگر ورزشکاری را دیدید که زیر نور مستقیم خورشید در حال تمرین و ورزش است فقط او در معرض کم‌آبی نیست بلکه حتی شناگران در معرض کم‌آبی قرار دارند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید شناگران در درون آب بدنشان عرق می‌کند و آب از دست می‌دهد.

• افرادی که کار در محیط آزاد دارند و در معرض گرما قرار می‌گیرند مانند کارگران ساختمانی یا مکانیک‌ها
• سالمندان
• ورزشکاران به‌ویژه دوندگان، دوچرخه‌سواران و فوتبالیست‌ها
• نوزادان و کودکان
• افراد با بیماری مزمن

چرا بدن دچار کم‌آبی می‌شود؟

بدن ما به‌صورت منظم از طریق ادرار و عرق کردن آب را دفع می‌کند. اگر آب به‌اندازه کافی جایگزین آب دفع شده از بدن نشود کم‌آبی رخ می‌دهد.

عرق کردن

تعریق بخشی حیاتی از سیستم خنک کندگی بدنمان است. زمانی که احساس گرما می‌کنیم غدد عرقی در بدن فعال‌شده و رطوبت را از بدن آزاد می‌کند؛ به این روش شما خنک‌تر می‌شوید. هر قطره عرقی که از بدن خارج می‌شود مقداری از گرما را به بیرون از بدن انتقال می‌دهد. معمولاً عرق ترکیبی از آب و نمک است. چنانچه شما تعریق شدیدی را تجربه کنید در حالتی که منجر به ناراحتی شما شود هایپرهیدروزیس اتفاق افتاده است.

بیماری

یکی دیگر از دلایل کم‌آبی بدن اسهال و استفراغ است. در این حالت آب بسیار زیادی از بدن دفع می کنید و در معرض خطر کم‌آبی قرار دارید. همچنین در این حالت الکترولیت‌های زیادی نیز از بدن خارج می‌شود. این الکترولیت‌ها مواد معدنی هستند که بدن برای کنترل ماهیچه‌ها و فرایندهای اندام‌ها به آن‌ها نیاز دارد. اسهال و استفراغ زیاد ممکن است در حالت شدید باعث غش کردن و یا سکته مغزی شود.

تب

اگر شما دچار تب شوید بدن از طریق پوست‌آب زیادی را از دست خواهد دارد تا به این وسیله دمای بدنتان را پایین بیاورد. تب هم منجر به عرق کردن زیاد می‌شود. اگر شما آب مناسب راجایگزین آب ازدست‌رفته بدنتان نکنید باکم آبی مواجه می‌شوید.

ادرار

ادرار کردن راهی برای دفع سموم از بدنمان است؛ اما در برخی شرایط ممکن است ادرار بیشتر از حد نرمال و طبیعی رخ دهد که در این حالت نیز بدن ما با تهدید به کم‌آبی مواجه است.

چه علائمی نشانی از کم‌آبی در بدن است؟

نشانه‌ها و علائم کم‌آبی در بدن با توجه به سطح متوسط یا شدید آن متفاوت است.

علائم کم‌آبی متوسط به شرح زیر است

• خستگی
• خشکی دهان
• احساس تشنگی
• کاهش ادرار
• اشک کمتر
• خشکی پوست
• سرگیجه
• یبوست
• سردرد

در کم‌آبی شدید معمولاً علائم زیر تجربه می‌شود

• تشنگی بیش‌ازحد
• عدم تولید عرق
• فشارخون پایین
• ضربان قلب سریع
• تنفس سریع
• چشم‌های گود افتاده
• ادرار تیره

چگونه می‌توان از کمبود آب بدن جلوگیری کرد؟

• اگر بیمار هستید، مصرف مایعات خود را افزایش دهید، به‌ویژه اگر استفراغ یا اسهال دارید.
• اگر می‌خواهید ورزش کنید، قبل از فعالیت آب بنوشید. در فواصل منظم در طول تمرین، مایعات بنوشید. بعد از ورزش حتماً آب یا نوشیدنی الکترولیت دار بنوشید.
• در ماه‌های گرم لباس خنک بپوشید.
• همراه خود همیشه یک بطری آب داشته باشید.
• اگر فعالیت زیادی هم ندارید از نوشیدن آب نباید غافل شوید.