تشخیص دیرهنگام دیابت یا کنترل نکردن آن منجر به بروز عوارض بسیاری می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها اختلال در عملکرد کلیه‌هاست، این اختلال می‌تواند به دیالیز، پیوند کلیه و حتی در مواردی به از دست دادن جان بیمار منجر شود. پس برای جلوگیری از آسیب به کلیه یا درمان به‌موقع آن مطلب زیر را بخوانید.
نفروپاتی دیابتی
نفروپاتی دیابتی یا بیماری کلیوی ناشی از دیابت، علت اصلی نارسایی کلیه است. تحقیقاتی نشان داده است که تقریباً یک سوم از افراد دیابتی به نفروپاتی دیابتی مبتلا می‌شوند.
بدن افراد مبتلا به دیابتی که دچار بیماری کلیوی هستند، نسبت به افرادی که صرفاً بیماری کلیوی دارند، ممکن است عملکرد ضعیف‌تری داشته باشد. علت این اتفاق آن است که معمولاً افراد مبتلا به دیابت دچار بیماری‌هایی مثل فشار خون و کلسترول بالا و بیماری رگ‌های خونی یا همان تصلب شرایین هستند که احتمالاً برای مدت طولانی با آن درگیر خواهند شد. همچنین احتمال بروز مشکلات کلیوی در افراد دیابتی نسبت به افراد دیگر بیشتر است. نمونه‌هایی از این مشکلات عبارتند از: عفونت مثانه و آسیب عصبی به مثانه.
بیماریهای کلیوی در افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دو، اندکی متفاوت است. در دیابت نوع یک، افرادی که کمتر از 10 سال از ابتلا به دیابت‌شان گذشته است، به‌ندرت دچار بیماریهای کلیوی می‌شوند. در دیابت نوع دو، برخی بیماران قبل از این که متوجه دیابت خود شوند، دچار بیماریهای کلیوی می‌شوند.
نشانه‌های نفروپاتی دیابتی
در مراحل اولیه ابتلا به مشکلات کلیه در دیابت، غالباً هیچ نشانه‌ای در بیمار وجود ندارد. با افت کارکرد کلیه‌ها، ممکن است نشانه‌های زیر در بیمار پدیدار شوند:
- تورم دست‌ها، پاها و صورت
- اختلال در خواب یا تمرکز
- بی‌اشتهایی
- حالت تهوع
- ضعف بدنی
- خارش پوست، در مرحله‌ای که بیماری شدید شده یا اصطلاحاً مرحله انتهایی (end-stage) بیماری کلیه
- خشکی شدید پوست
- خواب‌آلودگی، در مرحله انتهایی (end-stage) بیماری کلیه
- ریتم غیرطبیعی ضربان قلب، به دلیل افزایش پتاسیم خون
- ماهیچه‌لرزه (Muscle twitching) یا همان پرش عضلانی
با پیشرفت آسیب‌های کلیوی، کلیه‌های شما نمی‌توانند از شر محصولات زاید در خون‌تان خلاص شوند. در این حالت، محصولات زاید در بدن‌تان انباشته می‌شوند و ممکن است به حدی برسند که شما را مسموم کنند. این عارضه اورمی نام دارد. افراد مبتلا به اورمی اغلب گیج هستند و قادر نیستند به وضوح فکر کنند و بعضی از اوقات دچار اغما می‌شوند.
تشخیص نفروپاتی دیابتی
با استفاده از روش‌های خاصی می‌توان سیر پیشرفت نارسایی کلیوی را کند کرد. برای تشخیص زودهنگام این بیماری یک آزمایش ادرار که آزمایش میکروآلبومین نام دارد برای شما تجویز می‌شود. اگر مبتلا به دیابت نوع دو باشید، باید این آزمایش را به محض تشخیص دیابت و پس از آن به صورت سالانه انجام دهید. علت اهمیت و ضرورتش این است که در افراد مبتلا به دیابت نوع دو معمولاً قند خون بالا، سال‌ها قبل از اینکه متوجه آن شوند اتفاق افتاده است.
اگر مبتلا به دیابت نوع یک هستید، احتمالاً پزشک تا 5 سال بعد از تشخیص دیابت، این آزمایش را از شما نخواهد. اما پس از آن، شما نیز باید سالانه این آزمایش را انجام دهید تا از عملکرد کلیه‌های خود مطمئن شوید.
آزمایش میکروآلبومین مشخص می‌کند که آیا در ادرار فرد مقادیری از آلبومین وجود دارد یا خیر. نتیجه مثبت نشان‌دهنده آن است که کلیه‌های شما آن طور که باید کار نمی‌کنند. برای تشخیص آسیب کلیوی می‌توان از چند نوع آزمایش خون معین نیز استفاده کرد.
کنترل نفروپاتی دیابتی
برای این که بتوانید سیر پیشرفت نفروپاتی دیابتی را کند کنید، کنترل قند خون و کاهش فشارخون کاملاً ضروری است. برخی داروها به نام مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) می‌توانند به کند نمودن سیر پیشرفت آسیب کلیوی کمک کنند. نمونه‌هایی از مهارکننده‌های ACE عبارتند از، رامیپریل، کوئیناپریل و لیزینوپریل. معمولاً این نوع داروها برای کنترل فشار خون بالا و بیماریهای دیگر تجویز می‌شوند، اما توصیه می‌شود افراد دیابتی، حتی اگر فشار خون نرمالی دارند، از این داروها استفاده کنند تا بتوانند از عوارض این بیماری پیشگیری کنند.
اگر شخصی در اثر مصرف مهارکننده‌های ACE دچار عوارض جانبی شود، می‌تواند دسته دیگری از داروها به نام مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین یا ARB را جایگزین آن‌ها بکند.
در صورت عدم کنترل این بیماری، نارسایی کلیه‌ها پیشرفت می‌کند و میزان پروتئین در ادرار افزایش می‌یابد. نارسایی پیشرفته کلیوی مستلزم دیالیز یا پیوند کلیه است.
