فشارخون بالا یک مشکل شایع است. هر فرد می‌تواند با پیروی از یک رژیم غذایی سالم، انجام تمرینات ورزشی و پرهیز از استعمال دخانیات فشارخون خود را کاهش دهد. آیا مصرف مکمل‌های غذایی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی یا گیاهان دارویی هم می‌توانند کمک کنند؟ فشارخون بالا خطر ابتلای فرد به نارسایی قلبی، حمله‌های قلبی و سکته‌ها قلبی را افزایش می‌دهد. داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند فشارخون را کاهش دهد. این سبک شامل داشتن تغذیه سالم، رژیم غذایی کم‌نمک، انجام ورزش منظم، حفظ وزن سالم، عدم استعمال دخانیات و کاهش مصرف الکل است. برای برخی از افراد، پزشکان داروهایی را توصیه می‌کنند که فشارخون آن‌ها را نیز کاهش می‌دهد.
بر اساس اظهارات برخی منابع، درمان‌های طبیعی و مکمل‌های غذایی می‌توانند به کاهش فشارخون کمک کنند. آیا این مکمل‌ها کارآمد و ایمن هستند؟ در این مقاله، ما تحقیقات مربوط به مکمل‌های کاهش فشارخون، بررسی اثربخشی آن‌ها، خطرات و جایگزین‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
آیا مکمل‌های کاهش فشارخون کارآمد هستند؟
هر فرد باید قبل از مصرف مکمل‌ها به‌منظور کاهش فشارخون خود با پزشک خویش مشورت کند. برخی از شواهد حاکی از آن هستند که مکمل‌های مشخصی می‌توانند به کاهش فشارخون کمک کنند. پزشکان مصرف مکمل‌های فشارخون را به‌طور منظم توصیه نمی‌کنند. هیچ قرص، ویتامین یا نوشیدنی خاصی که بتواند جایگزین داروهای تجویزشده و اصلاحات سبک زندگی شود وجود ندارد. قبل از مصرف هر مکمل برای پایین آوردن فشارخون با یک پزشک مشورت نمایید چراکه مکمل‌ها ممکن است آن‌گونه که تبلیغ می‌شوند عمل نکنند و برخی از آن‌ها ممکن است فشارخون را افزایش دهند.
بخش‌های زیر، شواهد موجود در پشت پرده برخی از مکمل‌های رایج را که افراد برای کاهش فشارخون خود مصرف می‌کنند، بررسی می‌کنند.
پتاسیم
پتاسیم یک مادّه معدنی است که در تنظیم فشارخون نقش حیاتی ایفا می‌کند. هنگامی‌که مقدار زیاد نمک یا سدیم موجود در غذا فشارخون فرد را بالا می‌برد، پتاسیم سدیم را از بدن پاک می‌سازد. سدیم به دلیل این‌که عملکرد کلیه‌ها را در خارج ساختن مؤثر آب از بدن متوقف می‌کند، سبب فشارخون بالا می‌شود. حمل آب اضافی منجر به افزایش فشارخون می‌شود.
پتاسیم از دو طریق به کاهش فشارخون کمک می‌کند:
- سبب می‌شود که بدن سدیم بیشتری را از طریق ادرار دفع کند.
- سبب استراحت دیواره‌های رگ‌های خونی می‌شود.
مکمل‌های پتاسیم می‌توانند به کاهش فشارخون سیستولیک و دیاستولیک کمک کنند. این روش بیشترین تأثیرات را در افرادی داشت که دارای رژیم غذایی پر سدیم، مصرف کم پتاسیم قبل از انجام مطالعه و عدم مصرف داروهای فشارخون بودند. بااین‌حال، مکمل‌های پتاسیم می‌توانند برای افراد دارای اختلالات کلیوی مضر باشند؛ مانند هر مکمل دیگری، بهتر است قبل از مصرف یک مکمل پتاسیم با پزشک خود مشورت کنید.
برای کنترل فشارخون، خوردن غذاهایی با پتاسیم بالا توصیه می‌شود که شامل موارد زیر است:
- برگه زردآلو
- اسفناج
- گوجه‌فرنگی
- آووکادو
- قارچ‌ها
- آلوی خشک یا آب‌آلو
- شیر یا ماست کم‌چرب یا فاقد چربی
منیزیم
منیزیم مادّه معدنی دیگری است که نقش مهمی در تنظیم فشارخون دارد. این مادّه معدنی از بسیاری از فرآیندهای بدن ازجمله عملکرد عصب و عضله، سیستم ایمنی و ترکیب پروتئین‌ها حمایت می‌کند.نویسندگان یک مطالعه در سال ۲۰۱۶، پس از تحلیل نتایج ۳۴ نمونه آزمایشگاهی به این نتیجه رسیدند که مکمل‌های منیزیم می‌توانند فشارخون را کاهش دهند. مصرف ۳۰۰ میلی‌گرم منیزیم در روز به مدت ۱ ماه می‌تواند به‌اندازه کافی سطح منیزیم بدن را افزایش دهد تا فشارخون بالا کاهش یابد. میزان مصرف خوراکی منیزیوم توصیه‌شده برای بزرگ‌سالان بین ۳۱۰ تا ۴۲۰ میلی‌گرم می‌باشد.
طبق گفته اداره مکمل‌های غذایی (ODS)، یک رژیم غذایی غنی از منیزیوم می‌تواند خطر ابتلا به سکته قلبی، بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش دهد.
غذاهای غنی از منیزیوم عبارت‌اند از:
- بادام‌ها
- اسفناج
- بادام‌هندی
- بادام‌زمینی
- لوبیا سیاه
- آووکادو
- سیب‌زمینی‌ها
- برنج قهوه‌ای
- ماست کم‌چرب یا بدون چربی
فیبرهای غذایی
فیبرهای غذایی برای حفظ سلامت قلب و روده مهم می‌باشند. خوردن فیبر غذایی کافی می‌تواند به کاهش موارد زیر کمک کند:
- سطح کلسترول
- فشارخون
- خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی
یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ گزارش می‌دهد که برخی از مکمل‌های فیبر غذایی می‌توانند فشارخون دیاستولیک و سیستولیک را کاهش دهند. یک مطالعه در سال ۲۰۰۵ نشان می‌دهد که افزودن ۱۲ گرم فیبر در روز به رژیم غذایی می‌تواند تا حد کمی به کاهش فشارخون کمک کند. سازمان غذا و دارو(FDA) مصرف ۲۵ گرم فیبر در روز را توصیه می‌کند .
افزودن مقدار زیادی غذای سالم با فیبر بالا به رژیم غذایی می‌تواند کمک کند و مکمل‌های فیبردار می‌توانند جایگزین خوبی باشند.
اسیدفولیک
فشارخون بالا، به‌ویژه در دوران بارداری یعنی زمانی که پزشکان آن را فشارخون حاملگی می‌نامند، می‌تواند مضر باشد. اگر یک خانم باردار برای این مشکل تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند منجر به بیماری‌هایی نظیر پِرِه اِکلامپسی، سکته قلبی، زایمان زودرس و کم‌وزنی در زمان تولد شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ دریافت که مصرف مکمل‌های حاوی اسیدفولیک خطر ابتلا به فشارخون حاملگی و پِرِه اِکلامپسی را کاهش می‌دهد. اسیدفولیک یک نوع ویتامین B است و مصرف کافی این ویتامین در دوران بارداری می‌تواند به جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های زمان تولد کمک کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که زنانی که ممکن است باردار شوند، روزانه ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک مصرف کنند. بسیاری از ویتامین‌های قبل از تولد حاوی اسیدفولیک هستند که به‌صورت یک مکمل مستقل نیز در دسترس می‌باشند. در افرادی که باردار نیستند، محققان هنوز مشخص نکرده‌اند که آیا اسیدفولیک تأثیری بر فشارخون بالا دارد یا خیر.
کوآنزیم Q10
کوآنزیم Q10 یک مادّه طبیعی است که در بدن وجود دارد و نقش مهمی در فعل‌وانفعالات شیمیایی سلول ایفا می‌کند. این مادّه به سلول‌ها کمک می‌کند که انرژی تولید کنند. برخی از دانشمندان عقیده دارند که این مکمل با عملکرد خود به‌صورت یک آنتی‌اکسیدان و جلوگیری از تجمع چربی‌ها در عروق می‌تواند فشارخون را کاهش دهد. بااین‌حال، طبق گفته ODS ٬٬اخیراً شواهد کمی موجود هستند که نشان می‌دهند که CoQ10 احتمالاً هیچ تأثیر معناداری بر فشارخون ندارد٬٬. این سازمان همچنین خاطرنشان می‌سازد که تحقیق در مورد فواید این آنزیم برای بیماری قلبی بی‌نتیجه بوده است.
مطالعه کوکران در سال ۲۰۱۶ نشان داد که مصرف مکمل‌های CoQ10 در مقایسه با پلاسیبو (Placebo) تأثیر چشمگیری بر فشارخون ندارند. محققان نتیجه گرفته‌اند که تعیین قطعی اثرات این آنزیم به مطالعات باکیفیت بیشتری نیاز دارد.
مواد غذایی دیگر
چندین مکمل دیگر ممکن است به کاهش فشارخون کمک کنند، ازجمله:
- کاکائو
- سیر
- بذر کتان
- چای سبز یا سیاه
- پروبیوتیک ها
- گل رز (Hibiscus sabdariffa)
- روغن ماهی یا سایر اسیدهای چرب اُمِگا ۳
شواهد در مورد تأثیرات این مکمل‌ها محدود هستند و درصورتی‌که قادر به کاهش فشارخون باشند فقط کمی می‌توانند کاهش دهند.
آگاهانه مکمل انتخاب کنید
افراد باید در مورد هر ادعایی مبنی بر این‌که یک مکمل می‌تواند فشارخون بالا را به‌طور چشمگیری کاهش دهد هشیار باشند. مکمل‌ها توسط FDA تأیید نشده‌اند و کیفیت و محتوای آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. قبل از مصرف هر مکمل غذایی با یک پزشک مشورت کنید. برخی از مکمل‌ها می‌توانند تأثیرات سوء داشته باشند و ممکن است با داروها مانند داروهای کاهش فشارخون بالا، تداخل داشته باشند. یک پزشک می‌تواند در مورد فواید و عوارض احتمالی این مکمل‌ها شما را آگاه کند و ممکن است برند معتبرتری را توصیه کند.
یک فرد دارای بیماری فشارخون با پیشگیری از مصرف موادی که می‌توانند فشارخون را بالا ببرند سودمند می‌شود که این مواد عبارت‌اند از:
- الکل
- کافِئین
- وسایل پیشگیری از بارداری دهانی
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- کورتیکواِستروئیدهای سیستمیک
- داروهای ضدافسردگی
- برخی از داروهای ضد روان‌پریشی
راه‌هایی جایگزین برای کاهش فشار خون
در بیشتر موارد، فشارخون بالا قابل‌پیشگیری و کنترل است. افراد اغلب می‌توانند فشارخون خود را از طریق روش‌های زیر کنترل کنند:
- مصرف کمتر سدیم
- خوردن چربی کمتر، به‌ویژه چربی اشباع‌شده
- داشتن رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات تازه
- فعّال بودن ازلحاظ جسمی
- اجتناب از استعمال دخانیات
- درمان اختلال تنفسی (sleep apnea) در خواب در صورت وجود
اگر این تغییرات کافی نباشند، پزشک ممکن است مصرف داروهایی را توصیه کند که به کاهش فشارخون بالا کمک خواهند کرد.
خلاصه
فشارخون بالا یک مشکل شایع است. برخی شواهد علمی حاکی از آن است که مکمل‌های خاصی از قبیل پتاسیم، منیزیوم و اسیدفولیک می‌توانند فشارخون را کاهش دهند. بااین‌حال، سازمان‌های رسمی به‌جای آن تغییرات سبک زندگی را توصیه می‌کنند و در صورت لزوم، مصرف داروهای بیماری فشارخون را. قبل از مصرف هرگونه مکمل غذایی با یک پزشک مشورت نمایید.